HE4 (Humani epididimalni protein 4) je tumorski marker koji se koristi za dijagnostiku i praćenje karcinoma jajnika koji potiče iz površinskog epitela. Ovaj protein normalno je prisutan u tkivima reproduktivnog i respiratornog sistema, ali njegove povišene vrednosti u krvi mogu ukazivati na prisustvo malignih procesa, posebno seroznog i endometrioidnog karcinoma jajnika.

Kada se preporučuje analiza HE4?

Test HE4 se koristi u sledećim situacijama:

Otkrivanje raka jajnika – posebno u kombinaciji sa markerom CA 125.
Razlikovanje benignih i malignih tumora jajnika. Praćenje terapije kod pacijentkinja sa dijagnostikovanim rakom jajnika.
Otkrivanje recidiva bolesti nakon završenog lečenja. Procena rizika od maligniteta kod žena sa sumnjivim nalazima na jajnicima (uz ROMA indeks).

Kako se izvodi analiza?

HE4 se određuje iz uzorka venske krvi, a posebna priprema nije potrebna. Test se često radi zajedno sa CA 125 markerom, a rezultati se mogu koristiti za izračunavanje ROMA indeksa, koji pomaže u proceni rizika od maligniteta kod žena u premenopauzi i postmenopauzi.

Šta znače povišene vrednosti HE4?

Povišene vrednosti HE4 mogu ukazivati na:

Karcinom jajnika koji potiče iz površinskog epitela – serozni i endometrioidni podtipovi.
Rak endometrijuma – u manjem broju slučajeva.

Važno je napomenuti da HE4 nije povišen kod svih vrsta raka jajnika, na primer, kod mucinoznih i germinativnih tumora može ostati u granicama normale.

Benigne bolesti koje mogu dovesti do blagog porasta HE4 uključuju:

Hronične bolesti bubrega
Upalne bolesti pluća
Endometriozu

HE4 se često koristi zajedno sa CA 125 za izračunavanje ROMA indeks (Risk of Ovarian Malignancy Algorithm). Ovaj algoritam pomaže lekarima da razlikuju benigne i maligne tumore jajnika, pri čemu visoka vrednost ROMA indeksa ukazuje na povećan rizik od raka jajnika.

Zaključak

HE4 je koristan tumorski marker za otkrivanje i praćenje karcinoma jajnika koji potiče iz površinskog epitela, ali se ne koristi samostalno za postavljanje dijagnoze. Najbolji rezultati se postižu kada se kombinuje sa CA 125 i kliničkim pregledima. Za tačno tumačenje nalaza neophodna je konsultacija sa lekarom specijalistom.