PTHrP (paratiroidni hormon sličan peptid) je protein koji ima slična biološka dejstva kao paratiroidni hormon (PTH), ali ga ne proizvodi paratireoidna žlezda, već različita tkiva u organizmu. Iako PTHrP ima ulogu u normalnim fiziološkim procesima (npr. u razvoju fetusa i regulaciji kalcijuma u nekim tkivima), on se najčešće analizira u kontekstu hiperkalcemije povezane sa malignitetima.

Zašto se radi analiza PTHrP?

Test PTHrP se koristi prvenstveno za ispitivanje uzroka hiperkalcemije, posebno kod pacijenata sa sumnjom na maligne bolesti. Najčešći razlozi za određivanje PTHrP su:

Hiperkalcemija povezana sa malignitetom – određeni tumori (npr. karcinom pluća, dojke, bubrega, multipli mijelom) mogu lučiti PTHrP, što dovodi do povećanja nivoa kalcijuma u krvi. Diferencijacija između paraneoplastične hiperkalcemije i hiperparatireoidizma – dok je kod hiperparatireoidizma povišen PTH, kod hiperkalcemije izazvane tumorima PTH je nizak, ali je PTHrP povišen.
Ispitivanje retkih endokrinih poremećaja povezanih sa disregulacijom kalcijuma.

Kako se izvodi test?

Analiza PTHrP se radi iz uzorka venske krvi uzete iz vene na ruci. Obično se istovremeno analiziraju i kalcijum, PTH i vitamin D, kako bi se precizno utvrdio uzrok poremećaja nivoa kalcijuma. Test ne zahteva posebnu pripremu, ali je važno obavestiti lekara o svim lekovima koje koristite, jer neki mogu uticati na rezultate.

Šta znače povišeni nivoi PTHrP?

Povišen PTHrP može ukazivati na:

Hiperkalcemiju povezanu sa malignitetima – određeni tumori mogu lučiti PTHrP i izazvati povišen nivo kalcijuma u krvi. Najčešće su to: Karcinom pluća (skvamoznocelularni), dojke, bubrega Multipli mijelom Tumori glave i vrata
Retke benigne bolesti – u izuzetnim slučajevima, neka benigna oboljenja mogu izazvati povećanu produkciju PTHrP.

Šta znače sniženi nivoi PTHrP?

Sniženi ili nemerljivi nivoi PTHrP su normalni kod zdravih osoba. Nizak PTHrP kod pacijenata sa hiperkalcemijom može ukazivati na:

Primarni hiperparatireoidizam – gde je povišen PTH, ali ne i PTHrP.
Hiperkalcemiju usled drugih uzroka – kao što su povećana apsorpcija kalcijuma iz creva (npr. zbog prekomernog unosa vitamina D) ili osteolitičke metastaze koje oslobađaju kalcijum iz kostiju.

Zaključak

Test PTHrP se najčešće koristi za dijagnostiku hiperkalcemije kod pacijenata sa sumnjom na maligne bolesti. Ako imate povišen kalcijum u krvi, vaš lekar može preporučiti ovu analizu zajedno sa PTH, vitaminom D i drugim testovima kako bi se utvrdio tačan uzrok poremećaja i odredila adekvatna terapija.